Francesco Totti: Khi thời gian đã rêu phong

Khi AS Roma đại thắng Palermo hôm 21/2 vừa qua, Totti lẽ ra rất hạnh phúc. Nhưng thực tế, ẩn sâu bên trong khuôn mặt cố tỏ ra bình thản của anh đang là những giông bão.

Hôm ấy, Totti không chấn thương, cũng không bị treo giò. Nhưng anh vẫn bị loại khỏi đội hình thi đấu bởi một phát ngôn trước đó trên đài RAI. Trong những tháng ngày buồn tủi vì bị gạt ra khỏi đời sống bóng đá của CLB mà mình đã có đến phân nửa cuộc đời làm thủ quân, Totti đã có những bộc bạch mà người trong giới gọi là "vạch áo cho người xem lưng".

Totti thừa nhận giữa anh với HLV Luciano Spalletti đang tồn tại một khoảng cách. Họ từng làm việc cùng nhau thành công trong giai đoạn 2005 - 2009. Nhưng từ khi nhà cầm quân này trở lại hồi tháng 1/2016, họ không nói với nhau nhiều quá hai chữ "xin chào" và "tạm biệt", và anh cũng chưa từng có tên trong đội hình xuất phát. Phóng viên hỏi dồn: "Liệu anh có lường trước mọi chuyện sẽ tệ hại đến như thế trong cái ngày mà Spalletti trở lại?", Totti đáp ngay: "Không. Tôi chờ đợi ông ta nói thẳng với tôi những gì mà ông ta vẫn nói với truyền thông".

Totti cố dấu buồn khi bị đẩy lên khán đài, chứng kiến Roma của anh dưới mặt cỏ Olimpico thắng tưng bừng. Ảnh: AFP.

Totti khẳng định anh không hề có ý chỉ trích HLV. Nhưng Spalletti thì có cách nghĩ khác. Thế nên dù đã tuyên bố sẽ cho thủ quân của đội nhà đá chính trong trận đấu với Palermo, chỗ của Totti trận ấy là tận trên khán đài.

Câu chuyện về cuộc "tái hôn" Totti - Spalletti đã được báo chí nói đi nói lại suốt thời gian qua, để thấy rằng thời gian quả thực tàn nhẫn đến như thế nào, khi nó bào mòn những giá trị ngỡ vĩnh cửu. "Tại sao ông không dùng Totti?" phóng viên hỏi. Và Spalletti đã nói thực những gì ông nghĩ: "Mục tiêu của một HLV là kết quả của đội bóng. Tôi không lựa chọn cầu thủ chỉ vì lịch sử huy hoàng của anh ta".

Đấy là điều mà Luis Enrique đã không làm được khi dẫn dắt Roma cách đây hơn bốn năm. Ngày ấy, ban lãnh đạo Roma đã nhìn thấy tiềm năng của nhà cầm quân người Tây Ban Nha và quyết định mời ông về. Nhưng rồi Totti hiện ra như một trở lực. Enrique khi đó hãy còn vô danh, ông có một trái tim nóng và một cái đầu cũng quá nóng. Thế là ông thất bại trong việc loại Totti ra khỏi đội hình chính, ông không vượt qua nổi những rào cản từ cộng đồng CĐV Roma và truyền thông Italy. Rồi ông ra đi trong thất bại.

Enrique từng muốn hạ bệ Totti, làm mới Roma, tạo động lực cho đội bóng phát triển, nhưng không làm được và phải ra đi, vì ảnh hưởng của Totti khi ấy còn quá lớn. Ảnh: AFP.

Bây giờ, thành tích của Enrique tại Celta Vigo và Barca chứng minh cho tài năng trác tuyệt của ông. Và khi nhìn lại thời điểm ở Roma, Enrique cũng không gọi đấy là một thất bại. Nó chỉ đơn giản cho ông một bài học về cách đối xử với tượng đài của CLB. Như Gia Cát Lượng từng biết trước vận khí của Tào Tháo chưa kiệt, vì Quan Vân Trường thà bị chém đầu theo quân lệnh chứ không chịu giết người từng có ơn với mình. Vận khí của Totti ngày ấy cũng thế.

Bây giờ, thời thế đã thay đổi. Cái ngày mà rốt cục vị Vua phải bước khỏi ngai vàng đã đến, và Totti đã bị truất phế bởi một... người tôn sùng anh. Spalletti là một CĐV cuồng nhiệt của Totti. Ông có đến tám chiếc áo số 10 của Totti treo trong nhà. Nhưng người ta có thể yêu bằng trái tim, chứ làm việc thì phải dùng bộ óc. Và lý trí đưa ra cho Spalletti duy nhất một lựa chọn: loại Totti hoặc là chết!

Dù vậy, khi thấy Totti trên ghế dự bị, thẫn thờ nhìn các đồng đội thi đấu, người hâm mộ Roma không thoát khỏi cảm giác xót xa. Người mà họ kính ngưỡng như một vị thần chỉ đá vỏn vẹn 33 phút dưới thời Spalletti, 30 phút trong trận thắng Frosinone hôm 30/1 và... 3 phút trận thua Real Madrid mới đây ở Champions League. Đấy rõ ràng là một sự thay đổi người mang tính chính trị, chứ không phải chiến thuật của HLV người Italy.

Vậy vì sao Totti lại được yêu quý đến thế?

Luận bàn về thành tích, tất nhiên Totti không thuộc hàng nhất lưu cao thủ. Anh có một chức vô địch World Cup 2006, nhưng không phải nhân vật chính trong hành trình vĩ đại ấy. Ngoài ra, anh chỉ có thêm ba danh hiệu khác, gồm một chức vô địch Serie A và hai Cup quốc gia Coppa Italia. Anh có vài lần góp mặt tại tứ kết Champions League, và chẳng bao giờ đi xa hơn thế.

Nhưng nếu chỉ tôn vinh những người giàu có, chúng ta đã không yêu Văn Cao hay Đặng Thế Phong nhiều đến thế. Và khi bóng đá chỉ tri ân những người có thành tích, người hâm mộ đã không hoài nhớ những Roberto Baggio hay Gabriel Batistuta.

Totti từng vô địch World Cup, nhưng không có nhiều danh hiệu ở cấp CLB.

Điều khiến Totti trở nên bất tử là bởi sự thủy chung sắt son, với 26 năm gắn bó cùng AS Roma, từ khi hãy còn là một cậu nhóc 13 tuổi bỡ ngỡ bước vào sân tập của CLB năm 1989. Gần ba thập kỷ trôi qua, Totti chưa bao giờ rời xa màu áo ấy. Chúng ta đang nói về một người đàn ông thuộc thế hệ thứ bảy của một gia tộc đã và đang gắn bó với mảnh đất thủ đô Italy.

Totti là biểu tượng của lòng trung thành. Khi Roma đá với Barca trong trận giao hữu tập huấn trước mùa, Messi đã xin đổi áo và đề nghị được chụp cùng một bức ảnh. Anh đăng tấm ảnh ấy lên Instagram kèm theo dòng chữ: "Một người vĩ đại! Một cầu thủ phi thường!", bức ảnh ấy đã thu hút 1,8 triệu lượt like. Các CĐV của Totti đã lấy lại bức ảnh ấy kèm theo dòng bình luận: "Cầu thủ toàn thế giới muốn chụp ảnh cùng Messi. Messi thì muốn chụp ảnh cùng với Totti!".

Totti không phải dạng cầu thủ "thế lực đen", anh không tạo ảnh hưởng xấu trong phòng thay đồ. Enrique sau này khi nói về Totti chỉ tuôn ra những lời ngưỡng mộ. Anh lớn tuổi và anh biết điều đó. Anh chấp nhận giảm lương để ở lại. Trong quỹ lương, cầu thủ vĩ đại nhất lịch sử Roma chỉ đứng thứ 10, với mức thu nhập chỉ ngang với Lucas Digne.

Totti là một biểu tượng của Roma và Roma.

Nhưng Totti chính là Rome, và trong một chừng mực nào đó Rome cũng chính là Totti. Suốt nhiều năm trời, người ta đến xem các trận đấu của Roma như đi tham quan Vatican hay Colosseum. Và báu vật của Roma trong trường hợp này chính là Totti. Khi anh bước đi, một di sản văn hóa cũng đang di chuyển. "Thần tượng của tôi đấy," Luka Modric viết thế trên Instagram khi chụp cùng Totti một bức ảnh trận Champions League vừa qua. Khi đề nghị kể tên ba cầu thủ hay nhất Italy, Zdenek Zeman, một nhân vật vĩ đại của Serie A và dẫn dắt nhiều đội bóng nhất trong lịch sử Italy, đã đáp: "Totti, Totti và Totti."

Vợ của Totti từng nói, chỉ cần được ở lại Roma thêm ngày nào, Totti sẽ yêu những ngày tháng đó với tất cả trái tim. Sau Paolo Maldini, Javier Zanetti và Alessandro Del Piero, Totti giờ trở thành người Mohicans của một Serie A đẹp như mơ. Nhưng rồi thời gian vẫn lướt qua trong sự bất lực của những trái tim yêu.

Trong bộ phim Game of Thrones, nhà Stark có một câu nói nổi tiếng: "Winter is coming". "Khi mùa đông kéo đến", bóng trắng tràn qua bức tường, mọi thứ rồi sẽ sụp đổ, từ những thứ hữu hình như lâu đài, nhà cửa, gia súc cho đến những thứ vô hình như tình yêu, lòng tự tôn.

Mùa đông ở đây cũng có thể là một ẩn dụ về thời gian. Bất kỳ triều đại nào cũng có lúc suy vi. Totti đã lường trước, chỉ có điều ngày ấy đến sớm hơn so với suy nghĩ của anh. Và người tung nhát gươm tiêu diệt lòng tự tôn của anh lại từng là một người mà anh xem như bằng hữu.

Sự đắng cay ấy, còn nghiệt ngã gấp mấy lần thời gian!

Hoài Thương